Gaueko Dama, Cestrum Nocturnum

Izena: Gaueko dama, Gaueko galan, Cestro, Zorrillo.

Latin izena: Cestrum Nocturnum

Hostoak: Hosto iraunkorreko zuhaixka da, bere hostoak mantentzen ditu, nahiz eta neguan batzuk galdu. Izotzekin kontuz ibili behar dugu, zuhaixkari arazoak ekarri ahal dizkiotelako, bere hiltzea eragiten.

Helduen altuera: Bere tamainua 1,5 eta 4 metro artean ibiltzen da.

Deskribapena: Gaueko Dama “Solanáceas” familiako landare bat da, udako egun beroetan itxita egoten dena, baina gaua heltzean loreak ireki egiten dira, bere urrin gozoa askatuz.

Amerikan jaioterria du, Mexikoko erditik Hego-Amerikara aurki dezakegu.

Isolatua, taldean edo berro ezformaletan erabiltzen da.

Abartxo pubeszente eta glabreszenteak dituen zuhaixka bat da. Hostoak obalatuak edo eliptikoak dira, 6tik–11zentrimetrorako luzera daukate eta apizea puntan bukatzen da.

Inloreszentziak mordo laburren moduan, axilar edo amaierako lore askorekin, aurkezten dira, gehienetan, hosto zabaletan,eta, maiz, pilatuak edo panikulak osatzen.

Bere loreak kopurutsuak, txikiak eta tutu formakoak dira, eta beren kolorea zuritik-hori berdezkara aldatzen da, espeziaren arabera.

Loreak

Fruitua globular baia bat da, 7tik-10milimetrorako luzera, zuria, eta haziek 3tik 6milimetrorako luzera daukate.

Fruitua

Lurra eta Kokalekua: Gaueko Dama lur gehienak jasaten ditu, ez bazaio udan ura faltatzen eta ongarritua badago, baina ondo drenatua.

Leku eguzkitsuetan egotea komeni zaio, edo hobeto, gerizpe txikian. Landarea gerizpe betean kokatzen badugu, loreak emateko arazoak izango ditu.

Leku eguzkitsuetan egotea eskertzen du, baina ez tenperatura garaiekin konbinatua, honek landarea “erretzen” bukatu ahal izango duelako.

Klima leunek laguntzen diote, non neguak ez daitezen bereziki hotzak. Ez die izotz biziei aurre egiten, bakarrik arinei (-2ºC).

Ureztaketa: Udan, batez ere egun beroenetan, ureztatzea beharrezkoa izango da.

Lorontzian, udan bi egunero eta neguan gutxiago, landarearen beharren arabera. Hostoak erortzen badira, beharbada, gehiago ureztatzea beharrezkoa izango da

Kontuz gehiegi urestatzearekin, hostoak horiak ipiniko dira eta. Gehiegi urestatzeagatik bada, orbain beltzak dakartzate elkartuak.

Inausketa: Adarrak ebaki loraketa nagusi ondoren, uda hasieran. Normala da bigarren loraketa gertatzea eta bere haziera oparotsua ere kontrolpean mantenduko duzu.

Ugalketa: Haziz edo kimuz ugaldu ahal da; lurra hezea eta tenperatura moderatuarekin mantenduko da, landarea sustraitu arte.

Ohar interesgarriak: Bere usaina gauzarik nabarmenena da. Udako gau berotsuetan usain gozo bat askatzen dute, gaueko lorakuntza edukitzeagatik.

Gaueko dama udako hilabetetan eta udaberriko amaieran loratzen da.

Gaueko dama ez da landare bat arreta asko eskatzen duena, baina aparteko elikagarriak gehitzea komenigarria da. Gehien aholkatzen direnak ongarri likidoak dira, solidoak baino eragina bizkorragoa dutelako. Burdinan aberatsa den ongarri batek landareari berdea berriro ipintzen lagunduko dio.

Barruan ondo argitutako leku bat badaukagu, tenperatura gehiegi gabe (15–25ºC artean) eta hezetasun gradu aproposarekin (galeria bat adibidez), “Gaueko Galan edo Dama-k” loreak neguan berriro botatzea lortu ahal dugu, zuhaixka honek, klima epelean, ez dituelako hostoak galtzen eta urte osoan mantentzen ditu. Kasu honetan, beharrezkoa izango da noizbehinka urestatzea eta hilabetean behin ongarri likidoa ematea. Barruko hazkuntzan, inausketa udazken hasieran egitea hobea da.

Landare zati guztiak oso toxikoak dira. Herrialde batzuetan landare inbasora bezala sailkatzen da.

EROSI LANDARE HAU HEMEN