Thuja Plicata, Tuia

Izena: Thuja plicata, Tuia erraldoia edo Zedro gorria

Latin izena: Thuja plicata

Hostoak: Hosto iraunkorrak ditu

Helduen tamainua: 30m

Deskribapena: Thuja, Ipar Amerikatik baso-zuhaitz garrantsitsuenaetariko bat da, bereziki mendebaldean.

Haziera bizkorreko zuhaitz bat da, piramidal formarekin, azalak marroi gorrizko kolorea dauka eta enborratik zatika erortzen da.


Hostoak lauak dira, berde ilun kolore polit batekin, goitik disdiratsuak eta behetik meaztuak. Estutzerakoan edo inausketa momentuan usain berezi bat askatzen du.

Lurra eta Kokalekua:

Espezie hau lur mota guztietan moldatzen da, karetsuetan ere.

Zuhaitzak klima hotzetik epel hezera eusten du, kostaldean. Hotz handiak ondo eusten ditu eta beroak ere.

Ureztaketa:

Udan, gazteak direnean, noizbehinka urestatzea beharrezkoa izango da. Zahartu ahala, gutxiago.

Inausketa:

Konponketak eta inausketak ondo jasotzen ditu. Bere haziera gehiegizkoa bada, urtean zehar inausketa bi aldiz egin beharko dugu, udaberrian (Apirila-Maiatza) eta udako amaieran (Iraila).

Ugalketa:Haziz edo erdi zurezko kimuz egiten da.

Ohar interesgarriak:

Balio apaingarri handia dauka eta oso erabilita da berroetarako eta pantailetarako.

Berro bikainak egiten ditu ebakiak ondo jasotzen dituelako eta egur zaharraren gainean oso errez berriz ernetzen du. Berroetarako landatzen badira, landatu haien artean 60cm uzten eta inguruko lurra belar txar barik mantendu finkatu arte.

Berroa

Bere egurra gaztainakara-arrosa kolorekoa da, hariak erakargarriak, biguna, oso gogorra izarpean eta lurrarekin kontaktuan, lan egiteko erraza eta oso iraunkor.

Sendalandare bat da.

Thuja zuhaitz hau oso erabilita izan da, EEBB-etan trenbideko zutoiak eta trabesak iturria da, oholak, taulak, hesiak eta barandak lortzeko.

Tradizionalki, Ipar-Mendebalde itsasaldeko amerikar indiarrak haien artean “zedro gorriaren indiarrak” deitzen zieten. Beren “tótem” ospetsuen gainera, zuhaitzatik taulak eta ontzitegiak ateratzen zituzten, edozein motatako  eraikuntzarako eta tresnetarako. Bere azala ere biltzen eta ehotzen zuten jantziak, sokak eta sareak egiteko. Kanoak monokasko handiak ere eraikitzen zituzten, enbor itzelak husten.

“Tilikum” kanoa, Thujaren enbor bat, XIX. mende hasieran harrotua izan zen, John Voss kapitaina abenturazaleak erosi zuen eta hiru mastarekin prestatuta, mundu itzulia eman zuen 1901-ean, tripulazio osoa bi gizon izanda “Tilikum” kanoa Victoriako Itsas Museoan agerian dago, Kolumbia Britainiaren estatuaren hiriburuan.

Tilikum Kanoa. Wikipedia

EROSI LANDARE HAU HEMEN